17 Νοεμβρίου 1973 – «Εδώ Πολυτεχνείο, σας ομιλεί ο ελεύθερος ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου»

Η Εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973, ήταν η αντιδικτατορική-αντιφασιστική εκδήλωση την οποία μπορούμε να τη χαρακτηρίσομε και ως «προάγγελο» για την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών, οι οποίοι στις 21 Απριλίου του 1967 είχαν επιβάλλει καθεστώς δικτατορίας στη χώρα, καταλύοντας με εντελώς παράνομο και βίαιο τρόπο τη Δημοκρατία.

Πώς ξεκίνησαν όλα

Στις 14 Φεβρουαρίου 1973, ξεσηκώθηκαν οι φοιτητές στην Αθήνα και συγκεντρώθηκαν στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Αίτημά τους τότε, ήταν η κατάργηση του νόμου 1347, με τον οποίο προβλεπόταν η υποχρεωτική στράτευση όσων φοιτητών ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δράση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, ενώ οι υπόλοιποι συνέχιζαν τις σπουδές τους χωρίς διακοπή. Με αυτόν τον παράνομο τρόπο, απαγόρευαν στην ουσία σε όποιον ήθελε να ασχοληθεί με τον φοιτητικό συνδικαλισμό να ολοκληρώσει κανονικά τις σπουδές του. Φίμωναν δηλαδή, για να μην μακρολογώ την ελεύθερη φωνή των φοιτητών.

Η αστυνομία, εκτελώντας τις διαταγές των φασιστών, παραβίασε το πανεπιστημιακό άσυλο, εισήλθε στο χώρο του ιδρύματος και άρχισε τις παράνομες συλλήψεις φοιτητών, παραπέμποντας τους σε δίκη με την  ψευδέστατη κατηγορία της «περιύβρισης αρχής».

Επτά ημέρες μετά τα πρώτα γεγονότα του Πολυτεχνείου, στις 21 Φεβρουαρίου οι φοιτητές κατέλαβαν το κτίριο της Νομικής σχολής στην Αθήνα, προβάλλοντας τα συνθήματα «Δημοκρατία», «Κάτω η Χούντα» και «Ζήτω η Ελευθερία». Η αστυνομία επενέβη και πάλι για να καταστείλει την εξέγερση, αλλά η βίαιη εκδίωξη των φοιτητών από το κτίριο της Νομικής ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την αγωνιστικότητά τους.

Μερικούς μήνες αργότερα, η εξέγερση που ξεκίνησε τις 14 Νοεμβρίου του 1973 επρόκειτο να αποτελέσει την κορύφωση των αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Το πρωί εκείνης της ημέρας οι φοιτητές συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο του Πολυτεχνείου και αποφάσισαν την κήρυξη αποχής από τα μαθήματα, με αίτημα να γίνουν εκλογές για τους φοιτητικούς συλλόγους τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους και όχι στα τέλη του επόμενου χρόνου, όπως επιθυμούσε το φασιστικό καθεστώς. Το απόγευμα της ίδιας μέρας, πάρθηκε η απόφαση για κατάληψη του Πολυτεχνείου. Οι πόρτες έκλεισαν και από τότε άρχισε η οργάνωση της εξέγερσης. Το πρώτο βήμα ήταν η εκλογή Συντονιστικής Επιτροπής, στην οποία μετείχαν 22 φοιτητές και 2 εργάτες, με σκοπό να καθοδηγήσει τον αγώνα. Επιπλέον, δημιουργήθηκαν επιτροπές σε όλες τις σχολές για να οργανώσουν την κατάληψη και την επικοινωνία με την ελληνική κοινωνία.

Για το σκοπό αυτό άρχισε να λειτουργεί ένας ραδιοφωνικός σταθμός, αρχικά στο κτίριο του Χημικού και αργότερα στο κτίριο των Μηχανολόγων, με εκφωνητές τη Μαρία Δαμανάκη και τον Δημήτρη Παπαχρήστου. Επιπλέον, στο Πολυτεχνείο εγκαταστάθηκαν πολύγραφοι, που δούλευαν μέρα – νύχτα, για να πληροφορούν τους φοιτητές και τον υπόλοιπο κόσμο για τις αποφάσεις της Συντονιστικής Επιτροπής και των φοιτητικών συνελεύσεων. Συγκροτήθηκαν συνεργεία φοιτητών, που έγραφαν συνθήματα σε πλακάτ, σε τοίχους, στα τρόλεϊ, στα λεωφορεία και στα ταξί, για να τα γνωρίσουν όλοι οι Αθηναίοι. Στο Πολυτεχνείο οργανώθηκε εστιατόριο και νοσοκομείο, ενώ ομάδες φοιτητών ανέλαβαν την περιφρούρηση του χώρου.

Η πρώτη αντίδραση του δικτατορικού καθεστώτος ήταν να στείλει μυστικούς πράκτορες να ανακατευθούν στο πλήθος που συνέρρεε στο Πολυτεχνείο και να ακροβολήσει ελεύθερους σκοπευτές στα γύρω κτίρια. Στις 16 Νοεμβρίου μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις επιτέθηκαν εναντίον του πλήθους που ήταν συγκεντρωμένο έξω από το Πολυτεχνείο, με γκλομπς, δακρυγόνα και σφαίρες. Οι περισσότεροι διαλύθηκαν. Όσοι έμειναν, έστησαν οδοφράγματα ανατρέποντας τρόλεϊ και συγκεντρώνοντας υλικά από νεοανεγειρόμενες οικοδομές. Άναψαν παντού φωτιές για να εξουδετερώνουν τα δακρυγόνα. Αργότερα, η αστυνομία έκανε χρήση όπλων, χωρίς όμως να πετύχει το στόχο της που ήταν η καταστολή της εξέγερσης.

Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος, όταν διαπίστωσε ότι η αστυνομία αδυνατούσε να εισέλθει στο Πολυτεχνείο, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το στρατό. Κοντά στο σταθμό Λαρίσης συγκεντρώθηκαν τρεις μοίρες ΛΟΚ και μία μοίρα αλεξιπτωτιστών από τη Θεσσαλονίκη. Τρία άρματα μάχης κατέβηκαν από του Γουδή προς το Πολυτεχνείο. Η Συντονιστική Επιτροπή των φοιτητών ζήτησε διαπραγματεύσεις, αλλά το αίτημά τους απορρίφθηκε.

Εν τέλει, στις 3 τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου 1973, το άρμα που βρισκόταν απέναντι από την κεντρική πύλη έλαβε εντολή να εισβάλλει. Έπεσε πάνω στην πύλη και την έριξε, παρασέρνοντας στο διάβα του μία κοπέλα που ήταν σκαρφαλωμένη στον περίβολο κρατώντας την ελληνική σημαία.

Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος κήρυξε στρατιωτικό νόμο, αλλά στις 25 Νοεμβρίου ανατράπηκε με τον ίδιο τρόπο που είχε ο ίδιος ανατρέψει τη δημοκρατία. Με πραξικόπημα. Νέος Πρόεδρος ορίστηκε ο αντιστράτηγος Φαίδων Γκιζίκης και πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος. Πίσω όμως απ’ αυτούς, ο εγκέφαλος του νέου καθεστώτος ήταν ο διοικητής της Στρατιωτικής Αστυνομίας, ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης, που επέβαλλε ένα καθεστώς σκληρότερο από εκείνο του Παπαδόπουλου.

Τελικά, η δικτατορία κατέρρευσε στις 23 Ιουλίου του 1974, αφού είχε ήδη προηγηθεί η εσχάτη προδοσία  με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Είναι γνωστό άλλωστε, ότι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, οι φασιστικές κυβερνήσεις, μόνο με αίμα ξεριζώνονται.

Το ανησυχητικό όμως είναι, ότι ο φασισμός ακόμη και σήμερα, υποβόσκει σε κάποιες ομάδες ανθρώπων που περιμένουν την κατάλληλη ευκαιρία να τον επαναφέρουν ως καθεστώς.

Εδώ μπορείτε να δείτε το αποτρόπαιο έγκλημα των φασιστών  στο Πολυτεχνείο: https://www.youtube.com/watch?v=hZOoWFH3a00&ab_channel=HellenicNewsFeedTV

Για το Milos Voice

Θεμιστοκλής Παναγιώτου