Σέριφος: «Στοπ» σε στρατηγικές επενδύσεις, υπόσκαφα και υποδομές κρουαζιέρας

Τον αποκλεισμό των στρατηγικών επενδύσεων ή σχημάτων που συνδυάζουν τουρισμό και κατοικία, εισηγούνται το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος), η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και το World Monuments Fund, για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Σερίφου.

Οι τρεις φορείς εισηγούνται την πλήρη υιοθέτηση των θέσεων που έχουν διατυπωθεί στις μελέτες του ΕΜΠ και της ΕΛΛΕΤ και την ενσωμάτωσή τους στο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο του νησιού, με στόχο

-την ελεγχόμενη ανάπτυξη εντός των οικισμών,

-τον ριζικό περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης

-την ουσιαστική προστασία του μεταλλευτικού και πολιτιστικού τοπίου της νοτιοδυτικής περιοχής του νησιού.

Όπως επισημαίνεται στις θέσεις τους, το τουριστικό μοντέλο της Σερίφου οφείλει να στηρίζεται σε ήπια ανάπτυξη, με ενίσχυση των ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, που ανταποκρίνονται στη διεθνή ζήτηση για αυθεντικές πολιτιστικές εμπειρίες και διασφαλίζουν υψηλότερη προστιθέμενη αξία ανά επισκέπτη.

Υπογραμμίζουν δε ότι η οικονομική βιωσιμότητα εξασφαλίζεται αποτελεσματικότερα μέσω επενδύσεων μικρής και μεσαίας κλίμακας, σε αρμονία με το τοπίο, την πολιτισμική ταυτότητα και τα όρια του νησιού.

Ως εκ τούτου εισηγούνται την απαγόρευση ιδιωτικής πολεοδόμησης και τον αποκλεισμό στρατηγικών επενδύσεων ή σχημάτων που συνδυάζουν τουρισμό και κατοικία (ΣΤΚ, ΟΜΑΤ, ΕΣΧΑΣΕ κ.λπ.).

Επιπλέον, οι φορείς εισηγούνται τον αποκλεισμό υποδομών εξυπηρέτησης κρουαζιέρας καθώς, όπως επιχειρηματολογούν «δεν συνάδουν με τον χαρακτήρα, την κλίμακα και τις αντοχές της Σερίφου και το κόστος των οποίων είναι δυσανάλογο σε σχέση με την οικονομική απόδοση».

Προσθέτουν δε ότι θα χρειαστεί κατάργηση της σύγχρονης υπόσκαφης δόμησης, καθώς «παρά τη μορφολογική της επίκληση, λειτουργεί ως μηχανισμός αύξησης της έντασης και αλλοίωσης του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου, και ενέχει κίνδυνο καταστροφής αρχαιολογικών και μεταλλευτικών καταλοίπων».

Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη τις τεκμηριωμένες επιστημονικές προσεγγίσεις που έχουν κατατεθεί διαχρονικά από τους φορείς, εισηγούνται και άλλες κατευθύνσεις για «ήπια και οικονομικά ανταγωνιστική ανάπτυξη στο νησί που θα μεγιστοποιεί τα μακροπρόθεσμα οφέλη για την τοπική κοινωνία».

Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουν…

• Θέσπιση αυστηρών και διαφοροποιημένων ορίων αρτιότητας και δόμησης, ώστε να αποτρέπεται η διάσπαρτη και εντατική ανάπτυξη.

• Διατήρηση και ενίσχυση των περιορισμών του Π.Δ. του 2002, ως βασικού θεσμικού εργαλείου προστασίας του τοπίου και αναχαίτισης της άναρχης δόμησης.

• Θεσμοθέτηση και ουσιαστική διεύρυνση των Ζωνών Α και Β Προστασίας του Ιστορικού Μεταλλευτικού Τοπίου. Αυτό περιλαμβάνει σαφή χωρικό προσδιορισμό και διαβαθμισμένο καθεστώς περιορισμών, με στόχο την κάλυψη όλων των κρίσιμων αρχαιολογικών, μεταλλευτικών και τοπιακών πόρων (παράκτιοι, χερσαίοι και υπόγειοι), τη διασφάλιση της ακεραιότητας του τοπίου και την αποτροπή της αποσπασματικής ή έμμεσης οικιστικής και τουριστικής πίεσης εκτός των ορίων των οικισμών.

• Πρόβλεψη ειδικών ρυθμίσεων και κινήτρων για επανάχρηση παραδοσιακών εγκαταλελειμμένων τμημάτων οικισμών ή αγροτικών κτισμάτων, για κατοικία ή/και φιλοξενία ήπιων τουριστικών χρήσεων, με περιορισμένο επιτρεπόμενο εμβαδόν.

• Σαφής χωρική κατοχύρωση και ενίσχυση των ζωνών του πρωτογενούς τομέα, με στόχο τη διατήρηση της αγροτικής γης και των παραδοσιακών χρήσεων, σε συνέργεια με την ήπια αγροτουριστική δραστηριότητα που ενισχύει την τοπική οικονομία.

Η ανάγκη προστασίας του τοπίου υψηλής αξίας και των μνημείων της Σερίφου αναγνωρίστηκε διεθνώς το 2025, με την ένταξη του Ιστορικού Μεταλλευτικού Τοπίου της Σερίφου στον κύκλο 2025 του προγράμματος World Monuments Watch (Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Μνημείων) από το World Monuments Fund.

Υπενθυμίζεται ότι αντίστοιχες ώριμες προτάσεις για τη διαμόρφωση ενός εκτεταμένου υπαίθριου μουσείου είχαν ήδη διατυπωθεί από το 1998 από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.

tornosnews

Χριστίνα Λαϊνοπούλου