H Μηλιά Ανεζίνα Σολωμονίδου με θητεία στη NASA μιλάει για την μοναδικότητα του Σαρακήνικου

Το Σαρακήνικο αποτελεί το ιδανικό γήινο ανάλογο για διαστημικές μελέτες, ιδιαίτερα για την εξερεύνηση της Σελήνης και του Αρη, τονίζει η δρ. Ανεζίνα Σολωμονίδου, πλανητική γεωλόγος με θητεία στη NASA και την ESA

Το περασμένο καλοκαίρι, στο Σαρακήνικο της Μήλου έφτασαν κορυφαία στελέχη της Αμερικανικής και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, NASA και ESA αντίστοιχα. Οι επιστήμονες δεν επισκέφθηκαν το τοπίο (μόνο) για να θαυμάσουν την ανείπωτη, σεληνιακή ομορφιά του, αλλά για να το μελετήσουν. Στα δικά τους μάτια είναι ένα μοναδικής σημασίας τοπόσημο στη Γη, από το οποίο μπορούν να αντλήσουν συμπεράσματα που θα χρησιμοποιήσουν για την εξερεύνηση νέων πλανητών. Στα δικά τους μάτια, επίσης, είναι αδιανόητο ότι αυτή η περιοχή δεν προστατεύεται από διάφορες συνθήκες και βανδαλισμούς. Δεν γνώριζαν οι ίδιοι, βέβαια, ότι στο σημείο που αυτοί πάταγαν με προσοχή, μπήκαν μπουλντόζες και άρχισαν να σκάβουν τα κατάλευκα βράχια και να ρίχνουν τσιμέντο για να κατασκευαστεί ξενοδοχείο.

Η δρ Ανεζίνα Σολωμονίδου, πλανητική γεωλόγος, πλανητολόγος με θητεία στη NASA και την ESA, κατάγεται από τη Μήλο. Είναι μία από τις σημαντικότερες Ελληνίδες επιστήμονες, πρόεδρος του Τμήματος Επιστήμης Πλανητών και Ηλιακού Συστήματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης Γεωεπιστημών, που κλήθηκε να στελεχώσει ως ερευνήτρια το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος. Στη σκιά της αποκάλυψης από το protothema.gr, ότι επενδυτές αγόρασαν ένα μέρος του Σαρακήνικου, τη θέση Καμίνια, και ξεκίνησαν να χτίζουν ξενοδοχείο, δηλώνει συγκλονισμένη: «Για κάθε μέτρο που σκάβεται εκεί, χάνονται χιλιάδες χρόνια γεωλογικής ιστορίας». Είναι μια καταστροφή που αφορά όχι μόνο τους Μηλιούς, όπως εξηγεί, ούτε καν τους Ελληνες, αλλά ολόκληρη την ανθρωπότητα, καθώς ανάλογο τοπίο δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον πλανήτη.

Προσομοιώσεις ρομποτικών συστημάτων

Στα μάτια του αδαή, η ευρύτερη περιοχή του Σαρακήνικου είναι απλά μια περιοχή απόκοσμης ομορφιάς, με τα κατάλευκα βράχια να βυθίζονται στα γαλανά νερά του Αιγαίου. Στα μάτια των επιστημόνων, ωστόσο, δεν είναι έτσι. «Πρόκειται για ένα πραγματικό φυσικό αρχείο που δεν υπάρχει αλλού στη Γη, ένας μοναδικός γεωκληρονομικός χώρος», επισημαίνει η κυρία Σολωμονίδου. «Γι’ αυτό και μας είναι πολύ χρήσιμο, επειδή αποτελεί το ιδανικό γήινο ανάλογο -έτσι το αποκαλούμε- για διαστημικές μελέτες, ιδιαίτερα για την εξερεύνηση της Σελήνης και του Άρη. Το Σαρακήνικο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από επιστήμονες για προσομοιώσεις και δοκιμές ρομποτικών συστημάτων όπως τo Mars Rover, για εκπαίδευση αστροναυτών που ετοιμάζονται για αποστολές εξωγήινης γεωλογίας και τεχνικών για μελλοντικές αποστολές εξερεύνησης πλανητών».

Για τους επιστήμονες οι διαδικασίες που συντελέστηκαν σε βάθος εκατομμυρίων ετών είναι ιδιαίτερα χρήσιμες, καθώς μοιάζουν με τις ανάλογες διαδικασίες που συμβαίνουν σε άλλους πλανήτες με ηφαιστειακή δραστηριότητα, με συγκρούσεις με μετεωρίτες και άλλα γεωλογικά φαινόμενα που, όπως καταλαβαίνει κανείς, είναι πολύ δύσκολο να τα μελετήσουν από κοντά.
Ρωτάμε την κυρία Σολωμονίδου γιατί είναι τόσο μοναδικό αυτό το τοπίο στη Μήλο και πώς και πότε δημιουργήθηκε. Μας εξηγεί ότι το Σαρακήνικο ήταν ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο το οποίο εξερράγη πριν από 23 εκατομμύρια χρόνια και πήρε την τελική σημερινή του μορφή πριν από ενάμισι εκατομμύριο χρόνια. Φυσικό είναι, επίσης, καθώς το Σαρακήνικο της Μήλου δημιουργήθηκε από υποθαλάσσιο ηφαίστειο που ήταν εκεί πριν από εκατομμύρια χρόνια, να αποτελεί μοναδικό σημείο για τη μελέτη της ηφαιστειακής δραστηριότητας και εξαγωγή συμπερασμάτων από τους επιστήμονες για την πορεία που έχει το ηφαιστειακό τόξο στο Αιγαίο, καθώς με βάση την ιστορία του, που προκύπτει από τη γεωλογική ιστορία του, μπορούν να προχωρήσουν τις έρευνές τους.

Τα απολιθώματα

Η καταστροφή που συντελείται από το χτίσιμο του πεντάστερου ξενοδοχείου επάνω στα βράχια που σκάβονται για να δημιουργηθούν βίλες, ρεσεψιόν και πισίνες, είναι τρομακτική. Ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς ότι ακριβώς στο σημείο όπου εκτελούνταν οι εργασίες, πριν παρέμβει η κυβέρνηση, έχουν βρεθεί -και υπάρχουν πολλά ακόμα- απολιθώματα ηλικίας ενός με ενάμισι εκατομμυρίου ετών.

Στο σημείο που σκάφτηκε, σε ένα μεγάλο μέρος του για να χτιστεί το ξενοδοχείο, έχουν βρεθεί απολιθώματα ασπόνδυλων. Πρόκειται για δίθυρα, σκαφόποδα, γαστρόποδα, βραγχιόποδα, εχινοειδή και βάλανους. Στο Σαρακήνικο έχουν επίσης ανακαλυφθεί μικροαπολιθώματα διατόμων τα οποία χρονολογήθηκαν μεταξύ 1,95 και 1,73 εκατομμύρια χρόνια πριν, στις αρχές της Πλειστόκαινου Περιόδου.

Μάλλον δεν χρειάζεται ιδιαίτερη εξήγηση η σημασία που έχουν αυτά τα απολιθώματα για την κατανόηση της προϊστορίας του πλανήτη και των όσων γίνονταν σε αυτόν πολύ πριν εμφανιστεί το είδος μας. Πολύ δε περισσότερο καθώς στο σημείο που είναι ένα… ζωντανό νεκροταφείο απολιθωμάτων υπάρχει μεγάλος αριθμός απολιθωμένων υπολειμμάτων θαλάσσιων οργανισμών που είναι ενσωματωμένα στα λευκά βράχια. Ακριβώς επειδή πρόκειται για θαλάσσιους οργανισμούς, οι επιστήμονες έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν και να κατανοήσουν τι συνέβαινε πριν από εκατομμύρια χρόνια στον βυθό της θάλασσας που είχε τότε σκεπάσει εκείνο το σημείο και πώς αλληλεπίδρασαν αυτοί οι οργανισμοί με το ηφαίστειο. Καθώς το Σαρακήνικο βρισκόταν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, οι επιστήμονες μπορούν να κατανοήσουν πώς σχηματίστηκε, στο πέρασμα των εκατομμυρίων ετών, η Μήλος μετά τις εκρήξεις του ηφαιστείου και τη σμίλευσή της από τη θάλασσα και τους ανέμους.

πηγή: Protothema.gr